Ministar prosvete prof. dr Žarko Obradović, pomoćnik ministra za predškolsko i osnovno obrazovanje i vaspitanje Želimir Popov i Gordana Čaprić iz Zavoda za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja, predstavili su model završnog ispita u osnovnom obrazovanju i vaspitanju.
„Završni ispit koji se polaže na kraju osmog razreda, predviđen Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, prvi je završni ispit sa kojim se učenik susreće tokom školovanja, a ima funkciju svedočanstva o usvajanju temeljnih znanja, umenja i kompetencija tokom osnovnog obrazovanja“, izjavio je ministar Obradović i dodao da se ovogodišnji završni ispit neće mnogo razlikovati od dosadašnjih kvalifikacionih ispita za upis u srednju školu. Od ukupno 100 poena 40 će nositi završni ispit, a 60 uspeh đaka tokom osnovnog školovanja, rekao je ministar. Završni ispit postepeno će se menjati od poznatih zadataka ka nepoznatim, te od polaganja samo dva testa iz srpskog jezika i matematike do finalnog završnog ispita 2013/2014. godine, koji će podrazumevati sve nepoznate zadatke i tri testa - srpski jezik, matematika i zajednički test iz predmeta: istorija, geografija, biologija, fizika i hemija. Završni ispit će se vrednovati prilikom upisa u srednje škole. Ministar je ukazao na to da će ove školske godine na testovima iz srpskog jezika i matematike učenici osmog razreda imati 50 odsto potpuno poznatih zadataka, 25 odsto delimično poznatih i 25 odsto će biti nepoznati.
Pomoćnik ministra za predškolsko i osnovno obrazovanje i vaspitanje Želimir Popov najavio je da će zbirke zadataka iz srpskog jezika i matematike biti dostupne do kraja prvog polugodišta i naglasio da završni ispit na kraju osnovne škole polažu svi učenici. Do sada su kvalifikacioni ispit polagali samo učenici koji nastavljaju obrazovanje u četvorogodišnjoj srednjoj školi.
Gordana Čaprić iz Zavoda za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja dodala je i da je uslov da se pristupi izradi Pravilnika o programu završnog ispita u osnovnom obrazovanju i vaspitanju bilo usvajanje Obrazovnih standarda za kraj osnovnog obrazovanja koje je Nacionalni prosvetni savet usvojio 19.maja 2009. godine. Prisutnim novinarima objašnjen je i sistem vrednovanja zadataka, kao i koncept zbirki i finalnog završnog ispita u osnovnom obrazovanju i vaspitanju.
Model završnog ispita (razvoj modela završnog ispita)
Proces razvoja završnog ispita –od prelaznog ka finalnom modelu
Proces uvođenja završnog ispita započeće juna 2011.god. kada će osmi razred završiti prva generacija učenika koja je obrazovana po novim nastavnim programima. Završni ispit će se postepeno menjati po obimu i strukturi do 2014.godine kada će biti realizovan u punom obimu. Promene se odnose na povećanje broja predmeta koji se polažu i na broj nepoznatih zadataka u testovima.
Postepenim prelazom izbegavaju se iznenađenja u vezi sa sadržajem i načinom ispitivanja čime se smanjuje nepoznatost i traumatičnost ispita. Rezultati prelaznih rešenja biće detaljno analizirani u cilju njihove evaluacije i unošenja poboljšanja.Na osnovu praćenja razvoja završnog ispita od strane Zavoda za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja biće predložen model za dalji razvoj završnog ispita posle 2014.godine.
a)Model ispita za školsku 2010/11.godinu
Imajući u vidu da se radi o prvoj generaciji učenika koji su učili po novim programima, da su standardi za kraj obaveznog obrazovanja usvojeni 2009., godine, da nastavni programi nisu usklađeni sa standardima, da nisu svi nastavnici imali priliku da nastavu i ocenjivanje usklade sa standardima, prva generacija učenika će u junu 2011.godine polagati završni ispit koji će imati sledeće karakteristike:
- Ispit će se sastojati od dva predmeta: srpski odnosno maternji jezik i matematika
- Završni testovi imaće 50% potpuno poznatih zadataka, prethodno objavljenih u zbirci zadataka, 25% delimično poznatih zadataka nastalih delimičnom izmenom zadataka i 25% zadataka čiji sadržaji nisu objavljeni u zbirci, dakle potpuno nepoznati.
- Za pripremanje učenika za polaganje završnog ispita po programu završnog ispita koristiće se zbirke zadataka . Zbirke zadataka sadrže nizove zadataka kojima se proverava ostvarenost obrazovnih standarda za kraj obaveznog obrazovanja. Određen broj zadataka iz zbirki biće korišćen na završnom ispitu. Zbirku zadataka priprema Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja. Program završnog ispita za 2011.god. biće objavljen tokom prvog polugodišta školske 2010/11.godine.
b)Model ispita za školsku 2011/12.godinu
Druga generaciju učenika koja polaže završni ispit takodje polaže ispit iz dva predmeta: srpski odnosno maternji jezik i matematika sa sledećim modifikacijama
- Testovi će sadržati 25% potpuno poznatih zadataka, prethodno objavljenih u zbirci zadataka, 25% delimično poznatih zadataka nastalih delimičnom izmenom zadataka koji su već objavljeni u zbirci zadataka i 50% zadataka čiji sadržaji i rešenja nisu sadržani u zbirci.
Program završnog ispita za 2012.godinu biće objavljen do kraja septembra školske 2011/12.godine.
C)Model ispita za školsku 2012/2013.godinu
Treća generacija ili generacija 2012/13.takodke će polagati dva testa, iz srpskog imatematike ali sa sledećim modifikacijama:
- Testovi završnog ispita imaće 25% delimično poznatih zadataka i 75% potpunonepoznatih zadataka. Poznatih zadataka neće biti.
Program završnog ispita za 2013.godinu biće objavljen do kraja septembra školske 2012/13.godine.
Model ispita za školsku 2013/14.godinu, Finalni model
Finalni model primenjivaće se od školske 2013/14.godine. To su sadašnji učenici petog razreda.
Završni ispit će imati sledeću strukturu i sadržaj:
- Ispit će se polagati upotrebom testa iz predmeta srpski jezik, odnosno maternji jezik, matematika i upotrebom kombinovanog (jednog) testa iz nastavnih predmeta i to: istorija, geografija, bilogija, fizika i hemija. Zastupljenost pojedinačnih predmeta u kombinovanom testu (broj ili procenat zadataka) biće struktuirana prema procentu zastupljenosti u nastavnom planu od petog do osmog razreda.
- Testovi završnog ispita biće sastavljeni samo od nepoznatih zadataka
- Lista standarda odnosno znanja i kometencija koji će se ispitivati potpuno nepoznatim zadacima biće objavljene do početka školske 2012/2013, dakle kada ova generacija a to je sadašnja generacija petog razreda započinje sedmi razred
- Prvo probno završno testiranje iz kombinovanog testa (novi test, test iz nauka) obaviće se tokom školske 2011/12.godine. Drugo probno testiranje iz kombinovanog testa za potpuno nepoznatim zadacima obaviće se tokom 2013.godine.
Novine koje donosi Završni ispit
- Završni ispit na kraju osnovne škole polažu svi učenici.Do sada su kvalifikacioni ispit polagali samo učenici koji nastavljaju obrazovanje u četvorogodišnjoj srednjoj školi. Dakle, svim učenicima će se prilikom upisa u srednju školu uzeti u obzir poeni koji su dobijeni na osnovu uspeha u osnovnoj školi i poeni koji su dobijeni na završnom ispitu
- Završni ispit sastoji se u finalnom obliku (šk.2013/14.) sastojati iz tri testa: srpski/maternji jezik, matematika i kombinovani test iz nauka (prirodne i društvene)
- Završni ispituje stepen usvojenosti obrazovnih standarda za kraj osnovnog obrazovanja. Reč je o nacionalnim standardima.Dakle, prvi put se postignuća učenika proveravaju u odnosu na postavljene standarde.
- Završni ispit u svom finalnom modelu sastavljen je samo od nepoznatih zadataka
- Završni ispit prilagođen je učenicima sa smetnjama u razvoju
- Rezultati završnog ispita biće korišćeni za poboljšanje kvaliteta nastave i učenja na nivou pojedinačnih škola, opštine, okruga, školske uprave i na nacionalnom nivou.
- Škole su dužne da organizuju pripremu učenika za polaganje završnog ispita